UMA MEHI
NIAN SAI MEHI AAT
Kapítulu I
Dalabarak ema konsidera
sira-nia uma nu’udar mahon ba moris, mesak ka ho maluk, nakonu ka mamuk, nia
serve nu’udar fatin atu hadook an husi mundu nia matan no hetan netik
privasidade. Maibé sa-ida mak akontese karik uma ida ita hadomi ne’e hafalun
nia an ho nakukun ne’ebé mak hodi ta’uk no terus? Ida-ne’e mak akontese ho
família ida-ne’ebé mak foin muda ba uma ida iha Likisá. José nu’udar empregadu
hosi kompañia transportasaun ba kargu sira-ne’ebé mak sai husi Portu Tibar, iha
tinan 2022, wainhira rona lia-anin katak estadu sei sobu zona rezidénsia sira
iha fatin ne’ebé uluk nia horik ba, hahú hala’o nia serbisu ho di’ak no lalais
atu bele aselera ninia rendimentu hodi permite nia atu sosa rai no halo uma
foun ida. No tan nia serbisu iha Likisá, susar tebes ba nia atu
mobiliza nia an loron-loron atu ba serbisu no fila ba uma. Iha loron ida, nia
matan metin ba rai ida iha foho leten, wainhira nia hamriilk hodi fuma sigaru
iha portaun boot serbisu-fatin ninian. Ai-look hun ida helik hela uma
piku ne’ebé dalaruma nain laiha ona. José, haliis nia ulun ba nia kabas karuk
hodi fihir nia belun-knaar ida ne’ebé mak fuma mós iha nia sorin, hodi husu:
“Atoi, o be rai-nain Likisá
ne’e, o hatene se nia rai mak ida-ne’ebá ne’e ka lae?” – hatudu daudaun ninia
liman ne’ebé kaer hela sigaru ba iha nia matan nia alvu.
Atoi, rona hahusuk ida-ne’e,
hatán ba nia katak fatin ida-ne’e, ninia nain loloos ema mestisu ida no nia
agora la hela ona iha ne’ebá, fatin ne’e sai de’it nu’udar fatin atu husik
balada hanesan fahi no karau sira-ne’ebé nia nain hakiak atu hodi ba lia sira.
Atoi hateten tan katak nia hatene rai nia nain no nia husu ba José tansá nia hakarak
hatene kona-ba fatin ne’ebá. José ho kuriozidade hateten:
“Ha’u atu sosa rai ne’e, maibé
ha’u ta’uk ninia folin aas liu ha’u-nia kbiit.”
Ho intensaun atu konforta
José, Atoi ho hamnasa ne’ebé mak oin seluk ituan dehan ba nia katak rai nia
nain mós iha intensaun atu faan rai ida-ne’e, no laiha nesesidade atu faan ho
folin ne’ebé mak liu hosi José nia kbiit osan.
Iha loron tuirmai, depoizde
sai serbisu, belun nain rua ne’e dada malu ba hasoru duni rai-nain atu negosia
folin rai no ninia prosesu atu selu. José, hosik hela ninia karreta automátika
produsaun tinan 2003, iha fatin estasionamentu portu nian, no sa’e tuir Atoi
nia motór klásiku japonés ne’ebé mak nakonu ho suar no tuir loloos laserve ona
atu sirkula iha tráfiku tanba ninia kuantia emisaun monóksidu karbonu ne’ebé
liu tiha ona limite másimu legál ne’ebé mak matadalan DNTT nian hatuur. Ho
neneik, sira nain-rua tula malu to’o iha Likisá Vila, no tama tiha iha dalan
leet oan ida, depoizde tesik tun no sae, sira mosu iha dalan ikun, ne’ebé mak
kotu ho portaun boot ida, Atoi buti motór nia buzina, no lato’o tan minutu
ida, portaun nakloke husi laran, ema nia aman ida sai mai hodi hasoru sira-rua
hodi simu no hasee Atoi, molok haruka nia atu para motór iha laran, hatudu ba
fatin estasionamentu ne’ebé mak nia sorin-sorin haleu ho ai-funan no ai-horis
oin-oin ne’ebé funsiona nu’udar elementu dekorativu ida ho aspetu ne’ebé
luxu. Para no hamate tiha motór ninia mákina, Atoi, ho fiar an, no halo an
hanesan ema ida-ne’ebé hatene momoos fatin ida-ne’e, hit nia liman hodi hateten
ba José atu tuir de’it nia. Hosi jardín ba to’o iha odamatan, José nia matan la
husik liu atu haree arkitetura karun ne’ebé mak falun nia hanoin ho uma
ida-ne’ebé nia mehi atu harii loron ida, wainhira rai ne’e nia sosa duni.
Janela nia moldura halo ho ai-teka di’ak nian, rai sama-fatin ne’ebé mak falun
ho fatuk karun sira, ai-hun sira be ezótiku ne’ebé mak fornese oksijéniu puru
ba iha makhelak sira-nia aten-book atu bele moris naruk nafatin hodi goza
sira-nia riku soin lori José atu imajina nia razaun atu moris nafatin iha
kapitál ne’ebé mak nakonu ho fo’er sosiedade nian, krime no poluisaun oioin.
To’o tiha iha laran, kafé ho morin la hanesan ho ida bain-bain mákina portu
nian halo, fai José nia inus hosi kedas xíkara porselana ne’ebé mak dalaruma
mai husi Índia hosi kedas bain portugés nian foufoun.
“Favór hemu netik bee manas
simples ida-ne’ebé atan-ha’u prepara tiha ona ba Ita-boot sira.” Depoisde dehan
ida-ne’e, ema nia aman, fuuk-lahan be mutin tiha hotu ona, hatudu ninia liman
ba iha sofá kulit ne’ebé mak nabilan hela iha ninia sala vizita, atu ho
respeitu konvida mós ninia bainaka sira bele tur iha tronu mamar ida-ne’e.
Molok nia atu hatutan tan ninia liafuan, Atoi korta hodi hasee nia no bensa, no
refere ba ema nia aman ida-ne’e nu’udar Apá Vid.
“Ha’u rona dehan rai ida iha
Tibar ne’e señór ninian no ha’u no ha’u-nia belun mai atu ko’alia kona-ba
ida-ne’e.” José mós loke kedas tesi-lia ida-ne’e ho ninia intensaun loloos,
hatutan tan katak nia espera katak ema nia aman ida nia belun Atoi bolu Apá Vid
ne’e, bele hanoin nia no fó folin ida-ne’ebé bele hanesan ho ninia kbiit
finanseiru. Katuas Vid, ho liman karuk tonka liman loos, no ida loos hamaus nia
hasan-rahun ne’ebé mutin doko ninia ulun hodi aprova katak buat ida José husu
ne’e la dook husi saida mak Avid ninia hakarak. Negosia tiha folin loloos no
hetan tiha konkordánsia husi parte maksosak no makfaan, Katus Vid, oferese mós
ninia sinál ospitalidade hodi konvida nia bainaka nain rua ne’e atu tuir
han-kalan nian hamutuk ho nia família, tanba nakukun daudaun ona. Ho ida-ne’e,
José, satisfeitu ho ninia negosiasaun ne’ebé mak la’o ho susesu fila fali ba
iha ninia serbisu fatin ho Atoi atu foti ninia transporte privadu hodi bele
hatutan fali lia-foun di’ak ida-ne’e ba nia kaben.
Comments
Post a Comment